Mensen die me kennen zullen beamen dat politiek nou niet bepaald een gebied is waarop mijn talenten liggen. Met de jaren heb ik misschien wel geleerd iets diplomatieker te zijn (..) maar verder ga ik het liefst recht op mijn doel af. Bij voorkeur heeft dat doel ook een sociaal, cultureel of ecologisch belang. Maar goed, de kachel moet branden en zeker in deze tijd kun je niet altijd kieskeurig zijn. Die verwachting heb ik wel van de regering en het gekozen parlement. Ik ga ervan uit dat zij alles in het werk stellen om het algemeen belang van de huidige én toekomstige bewoners van ons land te dienen. In werkelijkheid staat, aangewakkerd door de media, partijpolitieke profilering vaak voorop en is het lastig verder te kijken dan de volgende verkiezingen.
Mindchanger: Corona
De Coronapandemie heeft invloed op alles en iedereen. Niet in de laatste plaats is de politiek het toneel geweest waar beslissingen werden genomen om deze crisis de kop in te drukken. Zeker in het begin stonden nagenoeg alle neuzen dezelfde kant op. Gewoon omdat iedereen hetzelfde belang had. Het vinden van de juiste balans tussen gezondheid, adequate gezondheidszorg en de voortgang van de economie. Er werd advies ingewonnen bij degenen die er het meest verstand van hadden. En het werkte! De eerste Coronacrisis is mede dankzij sterk leiderschap (ach germ, de zucht van Rutte), politieke consensus en wetenschappelijke adviesinwinning overwonnen. Eureka!
Toekomstgericht regeren en ondernemen
Inmiddels worden we overspoeld door de tweede golf en zijn de meningen verdeeld over (de effectiviteit van) de aanpak. Rutte en zijn inmiddels demissionaire team staan onder grote druk. Binnenkort zijn er verkiezingen. Dat betekent dat ondanks de crisis niet meer het algemene belang prevaleert, maar de profilering van politieke personen en partijen. Gouden tijden voor de media, die belang hebben bij sterke contrasten en spraakmakende scoops. Zijn we weer terug bij af? Of is het besef ontstaan dat we verder moeten kijken dan ons economische of partijpolitieke belang? Ik probeer me niet teveel te laten manipuleren door (social) media. Maar uiteindelijk kies ik straks iemand die dankjewel zegt voor mijn stem, en vervolgens overgaat tot de partijpolitieke orde van de dag. Ook het kader van ondernemen wordt door de politiek beïnvloed. Hoe toekomstbestendig zijn we nog met zijn allen?
Doorbreken van de cirkel: politiek, media en bedrijfsleven
Ik heb de wijsheid absoluut niet in pacht. Ik ben er wel van overtuigd we ons bevinden in een vicieuze cirkel die zou moeten worden doorbroken. In het boek “Tegen verkiezingen” van David van Reybrouck (ISBN 798 90 234 7459 3) wordt de ontwikkeling van de democratie in zijn huidige vorm geanalyseerd en vergeleken met vaak verrassende historische varianten. Hij beschrijft het democratisch systeem in de huidige situatie waarbij politiek, (sociale) media en bedrijfsleven elkaar vaak in een wurggreep houden. De media die de politieke agenda bepaalt, terwijl belangrijke maar politiek gevoelige zaken blijven liggen. De paradox van de democratie waarbij efficiëntie en legitimiteit continu met elkaar wedijveren en waarin steeds minder mensen het vertrouwen hebben. Het bedrijfsleven dat nog teveel naar korte termijn financiële resultaten kijkt en zijn ogen sluit voor ecologische en/of sociale consequenties.
Meedenken over belangrijke – toekomstgerichte – issues
Reybrouck beschrijft niet alleen de problemen en valkuilen, maar ook een aantal initiatieven om besluitvorming binnen het democratisch proces te verbeteren. Al leek dat in de Trump tijd helemaal ongelofelijk, maar hij wijst op een Amerikaans voorbeeld dat deliberatieve democratie werd genoemd. Burgers werden betrokken bij belangrijke onderwerpen en gingen in gesprek met elkaar en met experts. Ook in Europa zijn dergelijke inspraakprocessen gestart. In Nederland is D’66 hierin voorloper geweest. In 2006 initieerden zij het Burgerforum Kiesstelsel. Uiteindelijk is dit niet-bindend referendum in 2008 door de regering geseponeerd. Alleen Ierland en IJsland hebben een grondwettelijke wijziging op basis van een vorm van volksraadpleging doorgevoerd. De voedingsbodem voor deze democratische innovatie was de financiële crisis, die het vertrouwen in het bestuur van beide landen behoorlijk had aangetast. Ik ben geen politicoloog, en de termen in het boek hebben me doen duizelen. Maar ik ben er wel van overtuigd dat een lange termijn visie meer dan ooit belangrijk is voor iedereen. Voor onszelf, onze kinderen en kleinkinderen. Het is tijd voor vernieuwing. Op politiek, economisch en sociaal-maatschappelijk gebied. En ja: verbeter de wereld, begin bij jezelf 😉
